ในยุคที่ผู้คนส่วนใหญ่ใส่ใจในสุขภาพและสิ่งแวดล้อม “สวนกินได้” จึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ ซึ่งนอกจากช่วยแก้ปัญหาดังกล่าวแล้ว ยังตอบโจทย์ทางด้านเศรษฐกิจ รวมถึงเป็นเครื่องมือทางสังคมในการสร้างสัมพันธภาพร่วมกัน เป็นงานอดิเรกช่วยคลายเหงา และเป็นพื้นที่เรียนรู้ที่ดีสำหรับเด็ก นอกจากจะได้ปลูกผักไว้กินเองเป็นการประหยัดเงินในกระเป๋าแล้ว ผักต่างๆยังถือว่าเป็นการจัดบ้านจัดสวนของเพื่อนๆไปในตัวอีกทางหนึ่ง เรียกได้ว่ายิงปืนนัดเดียว ได้ผักได้สวนสวยก็ว่าได้
การปลูกผักในวัสดุต่าง ๆหรือในแปลงนั้นจะทำให้ง่ายต่อการดูและและกำจัดวัชพืชได้สะดวก รวมทั้งยังเป็นการทำให้แปลงผักดูเป็นระเบียบและสวยงาม และเป็นไอเดียทางเลือกให้กับคนที่มีพื้นที่ในการจัดทำพื้นที่ปลูกผักสวนครัวที่มีพื้นที่น้อยอีกด้วย ซึ่งใคร ๆก็ทำได้ เรียกได้ว่าเป็นอีกหนึ่งรูปแบบของการปลูกผักสวนครัวที่สามารถแต่งบ้านได้ด้วย เราจึงรวมไอเดียต่างๆจากหลาหลายวัสดุมาฝาก เพื่อเติมความแปลกใหม่ สดใสไม่จำเจ มาให้ดูกัน : )
1. เก๋แบบบ้านๆ
สำหรับสวนที่ต้องการบรรยากาศแบบชนบทไทย เลือกใช้วัสดุที่หาง่ายในท้องถื่นอย่างไม้ไผ่หรือลูกมะพร้าวมาประยุกต์เป็นภาชนะปลูกผักแบบแนวตั้ง สามารถพลิกแพลงรูปแบบให้ดูแตกต่างหลากหลาย ดูน่ารักสไตล์พื้นถิ่น
2. อารมณ์อิงแลนด์
หากต้องการจัดสวนที่ให้บรรยากาศแบบสวนชนบทอังกฤษ ลองเลือกใช้วัสดุอย่างอิฐดินเผาสีส้มแดงมาทำขอบแปลง สามารถออกแบบได้ทั้งแบบแปลงสี่เหลี่ยมและทรงชิ้นขนมเค้ก เว้นทางเดินต่อกันแต่ละแปลงเป็นครึ่งวงกลม ภายในแปลงปลูกผักและไม้ดอกแบบผสมผสาน ก็ให้บรรยากาศได้ระดับหนึ่ง
3. แปลงยกระดับ
หากคิดจะทำแปลงปลูก สวนผัก ให้ผู้สูงอายุในบ้านซึ่งนั่งย่อเข่าไม่สะดวกหรือนั่งรถเข็น กระบะปลูกแบบยกระดับ มีพื้นที่ว่างสำหรับให้ล้อรถเข็นลอดเข้าไปได้ดูจะเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ หากต้องการปลูกผักเลื้อยก็ทำโครงด้านบนสำหรับผูกเอ็นหรือร้อยเชือกขึง แต่ถ้าอยากปลูกต้นที่รากลึกอาจทำกระบะสูงระดับสะโพก ซึ่งรูปแบบนี้จะเหมาะสำหรับการยืนทำงานหรือนั่งบนขอบกระบะชั่วคราว
4. หัตถกรรมทำมือ
งานจักสานสามารถประยุกต์ใช้กับการปลูกผักได้เป็นอย่างดี อย่างตะกร้าจักสานในบ้านที่ก้นรั่วหรือไม่ได้ใช้แล้ว ก็นำมาใช้ปลูกผักแขวนตกแต่งผนังดูเก๋ไม่หยอก
5. เถาผักเลื้อย
นอกจากการออกแบบแปลงผักแล้ว ในส่วนของค้างปลูกผักก็สามารถออกแบบได้หลากหลาย อาจเลือกใช้วัสดุที่หาง่ายและราคาไม่แพงปักลงในแปลงให้มั่นคงแข็งแรง เหมาะสำหรับปลูกผักเลื้อย เช่น แตงกวา ถั่วฝักยาว มะระขี้นก หรือมะเขือเทศ เมื่อผักเลื้อยขึ้นคลุมก็ดูสวยงามไม่แพ้ค้างเหล็กราคาแพง
6. ผนังแนวตั้ง
ผนังสีพื้นถูกคั่นจังหวะด้วยสีเขียวของผักเลื้อยและทอดยอดอย่างสะระแหน่ หรือไม้ผลอย่างสตรอว์เบอร์รี่ที่ให้ลูกสีแดงสด ใช้เติมแต้มบนผนังสีเข้มได้อย่างสวยงาม อีกทั้งการปลูกแนวตั้งยังช่วยประหยัดพื้นที่ แต่การดูแลให้น้ำและปุ๋ยย่อมสูงกว่าการปลูกบนพื้นราบ
7. จั๊งค์การ์เด้น
ของเก่าในบ้านที่ไม่ได้ใช้งานแล้วอย่าเพิ่งทิ้ง ลองคัดสรรว่าชิ้นไหนเหมาะใช้เป็นภาชนะปลูกผักได้ เช่น หม้อ ถัง กะละมัง ไห หีบ ซึ่งแมสีจะถลอกหรือขึ้นสนิมไปบ้างก็ไม่เป็นไรให้บรรยากาศเท่ๆ และยังสนุกกับการคิดนำสิ่งของมาประยุกต์ใช้ให้แตกต่างจากเดิมด้วย
8. สดใสสไตล์คิตซ์
ของสีสดที่ดูไม่ค่อยเข้าพวกกับการตกแต่งแบบใด ลองหยิบจับมารวมกันก็สร้างบรรยากาศสดใสให้ สวนผัก ได้ในสไตล์ “Kitsch Garden” อย่างรองเท้ายางคู่เก่าของลูกหลานที่คับจนใส่ไม่ได้แล้ว ลองนำมาดัดแปลงเป็นภาชนะปลูกผักก็ดูน่ารักไปอีกแบบ อีกทั้งยังจูงใจให้เด็กเข้ามาเล่นในสวนได้อีกด้วย
9. ล่อแมลงด้วยสีสวย
การปลูกผักหลากหลายชนิดในแปลงมีข้อดีคือ หากมีแมลงเข้าทำลายผักชนิดหนึ่งมักไม่ทำลายอีกชนิดเป็นการตัดวงจรแมลงได้ส่วนหนึ่ง อีกทั้งการปลูกไม้ดอกสีสันสดสวยยังช่วยล่อแมลงที่ดีมาช่วยผสมเกสร และยังให้แมลงตัวห้ำและตัวเบียนจัดการกันเอง ได้ประโยชน์ถึงสองต่อ
10. สวนผักกลางอากาศ
เหมาะสำหรับคนที่มีพื้นที่จำกัด จะแขวนห้อยต่อกันให้ยาว 3 – 4 ชั้น หรือปลูกเป็นชั้นในกระบอกไม้ไผ่ที่ต่อเป็นแผงสำหรับใช้พรางตาก็ช่วยประหยัดพื้นที่ได้ดี
นอกจากไอเดียสวนผักสวยๆ แล้วเรายังมีเทคนิคการปลูกผักมาฝาก ดังนี้
- สมาชิกแต่ละคนในครอบครัวต้องเป็นผู้ปลูกและดูแลผักเหล่านั้นด้วยตัวเอง ซึ่งทำให้มีชนิดและปริมาณผักตรงตามความชอบและความต้องการของคนในครอบครัว สำหรับส่วนที่เหลืออาจนำไปขายเพื่อสร้างรายได้
- รูปแบบการปลูกผักสวนครัวที่เหมาะสมคือ สวนที่มีเนื้อที่พอเหมาะ เพราะสามารถปลูกพืชผักได้พร้อมกันในคราวเดียว มีทั้งผักยืนต้น ไปจนถึงพืชล้มลุกอายุยืน หรือผักล้มลุกอายุสั้นผสมลงในแปลงปลูก ซึ่งทำให้เกิดการหมุนเวียนได้ตลอดปี
- ถ้าไม่มีที่ดินปลูกผัก อาจปลูกผักในภาชนะที่ไม่ได้ใช้งาน เช่นปีบ ตะกร้า กระป๋อง ถังแตก ลังไม้ หรือแม้จะไม่มีพื้นที่เลยการเพาะถั่งงอกไว้ทานเอง โดยเพาะในตะกร้าพลาสติกก็ทำได้เช่นกัน
